2.2. Putevi prenošenja

Putevi prenosa virusa su dobro istraženi. Prošli su dani kada se smatralo da je HIV infekcija bolest koja pogađa samo korisnike droga, komercijalne seksualne radnike i muškarce koji imaju seks sa muškarcima (MSM). Svako se može zaraziti HIV-om, bez obzira na socijalni položaj, bogatstvo, pol, starost ili seksualnu orijentaciju. Da bi se HIV preneo, potrebno je da postoji dovoljna koncentracija virusa u krvi, spermi, vaginalnom sekretu ili u majčinom mleku. Ostale tečnosti ljudskog tela, kao što su sekret iz nosa, znoj i suze, nisu opasne. Virus može biti prisutan u njima, ali u tragovima.

HIV se ne prenosi rukovanjem ili zagrljajem, jer je koža nepremostiva barijera virusu. Virus se ne može preneti peškirom, odećom, posteljinom, zajedničkim priborom za jelo, kijanjem, ljubljenjem ili putem ujeda komaraca. Virus može živeti samo unutar ljudskog organizma i vrlo brzo propada u spoljnom okruženju.

Postoji nekoliko načina prenošenja HIV-a:

1. Kontaktom "krv na krv" na sledeći način:
   

   — upotreba nesterilnih medicinskih instrumenata kao što su skalpeli ili špricevi,

   — transfuzija krvi koja nije testirana,

   — upotreba nesterilnih medicinskih instrumenata (na primer, prilikom tetoviranja ili kozmetičkih procedura),

   — a najčešće deljenjem igala, špriceva za intravensko korišćenje droga.

2. HIV se prenosi nezaštićenim seksualnim kontaktom: analnim, vaginalnim i oralnim. Iz inficirane krvi, sperme ili vaginalne tečnosti, virus prodire u organizam preko oštećene sluzokože, kada je prisutno zapaljenje ili mikro-lezija (u anusu, na genitalijama ili u ustima). Virus ne može proći kroz zdravu, netaknutu kožu.
   

   Rizik da se neko inficira je najveći kod nezaštićenog analnog seksualnog odnosa, jer se sluznica rektuma lako traumatizira. Sledeći po visini rizika je vaginalni seks. Kod analnog i vaginalnog odnosa, rizik je veći za receptivnog, tj. pasivnog partnera ili partnerku. Najmanji rizik je kod oralnog seksa. Za muškarca kojeg partner samo oralno zadovoljava, rizik je praktično jednak nuli. Rizik kod oralnog seksa se povećava ako postoje ranice na uglovima usana ili krvare desni.

   Osobe koje žive sa HIV-om i zahvaljujući ARV terapiji imaju nemerljiv broj virusnih kopija (negativan PCR), ne mogu preneti virus seksualnim putem.

3. HIV se može preneti sa inficirane majke na dete. To se može desiti u prenatalnom periodu (kroz oštećenja placentarne barijere), tokom porođaja kada dete dođe u kontakt sa majčinom krvlju, ili tokom dojenja. Međutim, u slučaju odgovarajućeg lečenja majke, rizik za prenos HIV-a na bebu se svodi na nulu. Trenutno u nekim zemljama (Tajland, Jermenija, Kuba, itd.) nema novorođenčadi sa HIV infekcijom.